اگر شامپوها فقط حاوی مواد پاک کننده‌ای باشند که کارشان پاک کردن لایه چربی از روی پوست سر و مو است، بعد از شستشو موها خشن و حالت دادن به آنها مشکل می‌شود. بنابراین مواد دیگری باید در شامپو بکار گرفته شود تا برای مصرف کننده مطلوب‌تر باشد.

بطور طبیعی پوست سر و موها با سبوم ترشح شده از غدد سباسه، نرم نگه داشته می‌شود. این ترشح چرب، مو و پوست را در برابر از دست دادن آب حفظ کرده و ظاهری درخشان به آن می‌دهد.

شامپوها برای جایگزینی صابون معمولی ساخته شده‌اند و ترکیب اصلی آنها «سورفاکتانت» است. سورفاکتانت‌های موجود در شامپو قطرات کوچک چربی را که حاوی آلودگی‌ها هستند احاطه می‌کنند در نتیجه حین آب کشیدن از پوست سر جدا می‌شوند.

طریقه شامپو زدن صحیح موها:

گره گشایی از مو
موی خود را با یک شانه دندانه درشت شانه کنید تا هیچگونه گره‌ای روی آن باقی نماند. هرگز موی خود را در حالت خیس شانه نکنید، زیرا در این حالت نیروی بیشتری برای شانه کردن مصرف می‌کنید، بنابراین موی شما ممکن است شکسته شود.

آبکشی اولیه با آب ولرم
در مرحله بعدی موهای خود را با آب ولرم و نیمه گرم آبکشی نمایید. به این مرحله آبکشی اولیه و یا پیش از شستشو «Pre-Washing» گفته می‌شود که برای زدودن گرد و غبار و بطورکلی آلودگی‌های قابل حل در آب انجام می‌گیرد. هرگز از آب داغ استفاده نکنید زیرا باعث تردی و شکنندگی موهای شما خواهد شد.

پخش کردن شامپو در کف دست
مقداری شامپو در کف دست خود بریزید و دست‌های خود را روی هم مالش دهید تا شامپو روی دست‌هایتان پخش شود (حرارت دست‌های شما به عملکرد بهتر شامپو کمک می‌کند). در واقع کف شامپو باید روی دست شما تشکیل گردد. مقدار شامپو توسط خودتان تعیین می‌شود و باید به اندازه‌ای باشد که کف آن تمام موهای شما را بپوشاند.

ماساژ دادن شامپو برروی پوست سر با نوک انگشتان
شامپو را روی همه قسمت‌های سر پخش نموده و با نوک انگشتانتان به آرامی روی پوست سر و موهایتان ماساژ دهید (دقت نمائید که از ناخن‌ها استفاده نکنید) برای جلوگیری از گره خوردن و شکسته شدن مو این کار را به آرامی و بصورت دورانی انجام دهید.

آب کشی نهایی
در این مرحله موی خود را به خوبی آبکشی نمایید تا هر گونه بقایای شامپو از لابلای موهای شما زدوده شود.

مزایای شامپو نسبت به صابون
ماده فعال موجود در صابون نمک اسیدهای چرب مختلف است. این اسیدهای چرب از منابع حیوانی یا گیاهی بدست می‌آیند. صابون معمولی دو ضرر دارد:

صابون معمولی PH بالایی دارد که به پوست و مو صدمه می‌زند. PH صابون معمولی بین ۹ و ۱۰ است (گاهی حتی بالاتر از ۱۰) که بسیار بیش تر از PH پوست نرمال (معمولا بین ۴ تا ۵/۶) است. در نتیجه وقتی صابون معمولی در تماس با پوست قرار می‌گیرد PH پوست را بالا می‌برد که ممکن است ایجاد آزار پوستی بکند.

استفاده از صابون معمولی به همراه آب‌های سنگین، نمک‌های کلسیم و منیزیوم تولید می‌کند که به مو می‌چسبند و این موجب شکنندگی و کدری مو و به هم چسبیدن و اشکال در شانه کردن آن می‌شود.

مواد تشکیل دهنده شامپو
اگر شامپوها فقط حاوی مواد پاک کننده‌ای باشند که کارشان پاک کردن لایه چربی از روی پوست سر و مو است بعد از شستشو، موها خشن و حالت دادن به انها مشکل می‌شود. بنابراین مواد دیگری باید در شامپو بکار گرفته شود تا برای مصرف کننده مطلوب‌تر باشد. از جمله این مواد عبارتند از:

1. مخلوطی از چند سورفاکتانت چون معمولاً یک سورفاکتانت به تنهایی متضمن نتیجه مورد نظر نیست.
2. مواد مرطوب کننده به خصوص برای موهای خشک
3. حالت دهنده‌ها
4. مواد کف کننده
5. موادی که سختی آب را می‌گیرند
6. ‌غلیظ کننده‌ها
7. موادی که شفافیت و درخشانی به شامپو می‌دهند (حالت صدفی)
8. مواد رنگی
9. عطرها
10. مواد نگه دارنده
11. مواد خاص

شامپوها و شوره سر

شوره سر (Dandruff) مشکل عذاب آور و شایعی است که شیوعی حدود ۵% در کل جامعه دارد. شوره غالباً پس از سن بلوغ (بین ۲۰ تا ۳۰ سال) رخ می‌دهد و آقایان بیشتر از خانم‌ها به آن مبتلا می‌شوند. شوره سر با پوسته‌های پوست سر تشخیص داده می‌شود و در اغلب اوقات با سبوره مرتبط است. سبوره پیش درآمد ایجاد «درماتیت سبورئیک» است. «درماتیت سبورئیک» در بزرگسالان و افراد بالغ معمولاً با پوسته‌های چرب خفیف در پوست سر به همراه اریتم و پوسته پوسته شدن ناحیه چین نازولبیال یا پوست پشت گوش آغاز می شود. پوسته‎ریزی معمولاً با یک ترکیب پوستی چرب همراه است و در مناطقی که غدد سباسه فعال‌ترند ظاهر می‌شود.

«پیتروسپوریوم اوال» مخمری است که یکی از دلایل ایجاد شوره سر بشمار می‌رود. «پیتروسپوریوم اوال» از لیپیدها و پروتئین‌های پوست تغذیه و فعالیت لیپاز را تسهیل می‌کند، به دنبال فعالیت این انزیم اسیدهای چرب آزاد پیش‎ التهابی ساخته می‌شوند که موجب التهاب در درم و در پی آن، تخریب بافتی می‌شوند.

فعالیت آنزیم لیپاز نشان می‌دهد که علاوه بر حساسیت بیش از حد، «پیتروسپوریوم اوال» مواد شیمیایی سمی را آزاد می‌کند که منجر به تشدید التهاب می‌شود.

درمان‌های موثر درماتیت سبورئیک شامل عوامل ضد التهابی، عوامل کراتولیتیک و ضد قارچ‌ها است. یکی از ساده‌ترین راه‌های رفع این مشکل استفاده از شامپوهای ضد شوره است.

شامپوها و موهای چرب
سبوم (sebum)، چربی طبیعی پوست که از غدد سباسه ترشح می‌شود، در حفظ رطوبت طبیعی پوست و مو نقش دارد و مانع از خشک شدن و شکنندگی آنها می‌شود. غدد سباسه به فولیکول‌های مو متصل هستند و محتویات آنها از طریق یک مجرای باریک به سمت فولیکول مو ترشح می‌شود. گاهی مکانیسم ترشح سبوم از این غدد سریع‌تر از حد معمول می‌شود و سبوم، پوست سر و موها را کاملاً چرب می‌کند.

تسریع ترشح، دلایل متعددی دارد که از مهمترین آنها می‌توان به اختلالات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ، بیماری، کوفتگی و خستگی بیش از حد، اضطراب و استرس اشاره کرد. از جمله مشکلاتی که ترشح بیش از حد سبوم ایجاد می‌کند، مستعد کردن فرد به ابتلا به درماتیت سبورئیک است. همچنین مخمرهای موجود در سطح پوست سر با تجزیه سبوم، شرایط نامساعدی را برای مو ایجاد می‌کنند، که می‌تواند سلامت فولیکول‌های مو را تحت تاثیر قرار دهد.

در موارد خیلی شدید، ترشح بیش از حد سبوم موجب عوارض ناخوشایند خارش و التهاب پوست سر می‌گردد. در نتیجه کنترل و تنظیم ترشح سبوم در پوست سر، برای این افراد ضروری می‌باشد. یکی از روش‌های دستیابی به این هدف، بهره گیری از شامپوهای کاهش دهنده و تنظیم کننده‎ی سبوم سر است.

شامپوها و ریزش مو
ریزش و نازک شدن موی سر علاوه بر عوامل هورمونی و ارثی، تحت تاثیر شرایط محیطی نامساعد و مواد شیمیایی تشدید می‌شود. یکی از روش‌های موثر در کاهش ریزش مو و تقویت فولیکولها و استحکام تارهای مو استفاده از یک شامپوی تقویتی مناسب است. چنین شامپویی با بهره گیری از مواد موثر مناسب، ضمن تغذیه فولیکول‌های مو با مواد و ویتامین‌های ضروری برای رشد مو، به تارهای مو نیز شادابی، استحکام و درخشندگی بخشیده و از ریزش بیش از حد موها جلوگیری می‌کند.