بيماري پروستات در اثر بزرگ شدن پروستات ايجاد مي‌شود كه در آن مجراي ادرار تحت فشار قرار گرفته و راه خروجي ادرار مسدود مي‌شود.

بزرگي خوش‌خيم پروستات، سرطان پروستات و عفونت پروستات از جمله بيماري‌هاي مهم پروستات هستند. شيوع بزرگي خوش‌خيم پروستات با افزايش سن بيشتر مي‌شود. هر چند كه بيش از 50 درصد مردان بالاي 50 سال و 90 درصد بيماران بالاي 80 سال به بزرگي خوش‌خيم پروستات مبتلا هستند؛ اما تاكنون علت بزرگ شدن پروستات مشخص نشده است.

بنا براعلام دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس معاونت سلامت وزارت بهداشت، بزرگي خوش‌خيم پروستات كه به علت فشار پروستات بر مجراي ادراري ايجاد مي‌شود علائمي مانند كاهش فشار و قطع و وصل شدن جريان ادرار، تاخير در شروع ادرار، نياز به تخليه مكرر ادرار، احساس باقي ماندن ادرار در مثانه پس از ادرار كردن و تكرر ادرار در روز و شب دارد. بنابراين بيماراني با اين علائم بايد به متخصص اورولوژي مراجعه كنند.

سرطان پروستات به علت بزرگي پروستات ممكن است با علائم فوق ديده شود. در مجموع بزرگي خوش‌خيم پروستات در صورت عدم درمان مي‌تواند عوارضي مانند انسداد كامل راه خروج و بند آمدن ادرار، خونريزي ادراري، تشكيل سنگ مثانه، عفونت‌هاي ادراري، نارسايي كليه و از‌كار افتادن مثانه را به دنبال داشته باشد.

پزشكان مي‌توانند با معاينه پروستات آن را لمس كرده و بزرگ شدن اندازه آن را تشخيص دهند. براي بررسي بيشتر از آزمايش خون و ادرار و سونوگرافي كليه‌ها، مثانه و پروستات استفاده مي‌شود.

بزرگي خوش‌خيم پروستات علت سرطان پروستات نيست، اما احتمال دارد بزرگي خوش‌خيم و بدخيم پروستات با هم وجود داشته باشند. بنابراين لازم است بيماراني كه با علائم بزرگي خوش‌خيم پروستات مراجعه مي‌كنند آزمايش PSA خون و معاينه پروستات انجام دهند.

درمان بزرگي خوش‌خيم پروستات به دو صورت دارويي و جراحي است. در مجموع نوع درمان به وضعيت بيمار بستگي دارد.

درمان‌هاي دارويي

شل‌كننده‌هاي عضلات پروستات: مهم‌ترين داروهاي استفاده شده در درمان بزرگي خوش‌خيم پروستات هستند. از جمله اين داروها مي‌توان به پرازوسين، ترازوسين و تامسولوسين اشاره كرد. اين داروها موجب بهبود جريان ادراري و تخفيف علائم مي‌شوند؛ اما تاثيري بر اندازه پروستات ندارند. عوارض اين داروها عبارتند از سرگيجه هنگام تغيير وضعيت از نشسته به ايستاده، احساس سبكي سر و ضعف و غيره.

فيناسترايد: دارويي است كه به تنهايي اثر كمي در بهبود علائم ناشي از بزرگي پروستات دارد،‌ اما در موارد كمي باعث كوچك شدن پروستات مي‌شود.

داروهاي گياهي: مانند پيجيوم كه اثر آنها ثابت نشده است.

بيماراني كه يك يا چند علامت از علائمي مانند عفونت‌هاي مكرر ادراري، سنگ مثانه، خونريزي مكرر ادراري، علائم نارسايي كليه و عدم پاسخ مناسب به درمان دارويي را دارند در زمينه بزرگي خوش‌خيم پروستات به عمل جراحي پروستات نياز دارند. استفاده از امواج راديويي، ليزر يا امواج مافوق صوت در درمان بزرگي خوش‌خيم پروستات از روش‌هاي جديد درماني است. اين روش‌ها در حال تحول بوده و هنوز نتايج طولاني مدت آنها مشخص نشده است.

اما سرطان پروستات، عبارت است از رشد سلول‌هاي بدخيم در داخل پروستات. سرطان پروستات يكي از شايع‌ترين سرطان‌هاي مردان در كشورهاي غربي است. احتمال بروز اين سرطان با افزايش سن زياد مي‌شود؛ به طوري كه مي‌توان گفت احتمال اين‌كه يك مرد 50‌ساله تا آخر عمرش از نظر بافت شناختي به سرطان پروستات مبتلا شود نسبتا زياد است، اما اكثر آنها در طول عمر از نظر باليني بدون علامت باقي مي‌مانند و تا آخر عمر هيچ مشكلي براي شخص مبتلا ايجاد نمي‌كنند. علت سرطان پروستات مانند اغلب سرطان‌ها ناشناخته است. اما خطر ابتلا به سرطان پروستات در افرادي كه سابقه فاميلي اين بيماري را دارند، بيشتر است. بنابراين اين مردان حتي اگر هيچ علامتي از بيماري نداشته باشند بايد از سن 45 سالگي به بعد به‌طور منظم تحت بررسي و معاينه قرار گيرند. برخي محققان نشان داده‌اند كه مصرف چربي زياد در رژيم غذايي شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي‌دهد.

علائم

سرطان پروستات در مراحل اوليه هيچ علامتي ايجاد نمي‌كند. اما در مراحل بعدي ممكن است علائمي را به دنبال داشته باشد. علائم اوليه اين بيماري شبيه علائم بزرگ شدن خوش‌خيم پروستات است. علائم مراحل پيشرفته بيماري نيز پس از دست‌اندازي سرطان به ساير نقاط بدن ايجاد مي‌شود كه علائمي مانند دردهاي استخواني،‌ بالا رفتن اوره خون، كم خوني و كاهش وزن شديد را شامل مي‌شوند.

در مجموع با معاينه پروستات توسط پزشك، آزمايش PSA خون (آنتي ژن اختصاصي پروستات در سرم خون) كه در اغلب موارد سرطان پروستات PSA خون افزايش مي‌يابد و همچنين با نمونه‌برداري پروستات، سرطان پروستات تشخيص داده مي‌شود. بنابراين بهتر است در مردان بالاي 50 سال، آزمايش PSA خون و معاينه پروستات توسط متخصص اورولوژي صورت گيرد. در بيماراني كه سابقه فاميلي مثبت دارند،‌ اين بررسي‌ها بايد از 45‌سالگي شروع شود. در صورت عدم تشخيص بموقع سرطان پروستات و گسترش بيماري به ساير نقاط بدن اين بيماري غيرقابل درمان و منجر به مرگ مي‌شود.