مقدمه
دندان درد وضعیت ناخوشایندی است که در فعالیتهای روزمره انسان اختلال ایجاد میکند. شروع، ماهیت، طول مدت و شدت دندان درد، برخی از جنبه های مهمی هستند که برای رهایی از دندان درد باید در نظر گرفته شوند. این فاکتورها به شناسایی علت دندان درد و در نتیجه رفع آن کمک میکنند.
وقتی فردی دچار دندان درد میشود سعی میکند پیش از مراجعه به دندانپزشک درد آن را آرام کند.
با این حال علائم دندان درد بین افراد بسیار متفاوت است، برای اینکه علت آنها متفاوت است. وقتی فردی دچار دندان درد میشود چند سؤال مهم را پیش از تشخیص و درمان باید پاسخ دهد:
چه زمانی و چگونه درد شروع شد؟ آیا این درد را قبلاً داشتید و دوباره بازگشته یا اولین بار است که تجربه میکنید؟
آیا درد در زمانی از روز یا شب یدتر یا آرامتر میشود؟
آیا درد در حال جویدن مواد داغ و سرد افزایش مییابد؟
ماهیت درد چیست؟ آیا درد مبهم و کند است یا پیوسته تیر میکشد؟
آیا درد نزدیک به یک دندان احساس میشود یا به نظر میرسد در ناحیه مشخصی در دهان ازجمله لثه یا هر بخشی از فک گسترده است؟ آیا متوجه هرگونه تورم یا حساس شدن مرتبط با دندان درد یا نزدیک به آن ناحیه شدهاید؟
آیا در گوشتان یا درحالیکه دهانتان را میبندید یا باز میکنید درد احساس میکنید؟ آیا محدودیتی در باز کردن یا بستن دهانتان دارید؟
آیا تب یا چرک و یا خونریزی دارید که با شروع درد مرتبط باشد؟
آیا درمان دندانپزشکی برای دندان مورد نظر یا هر دندان دیگری که نزدیک به آن قرار دارد، در گذشته داشتهاید؟
آیا از سینوزیت یا سردردهای مکرر رنج میبرید؟
آیا عادت به دندان قروچه یا فشردن دندانها در هنگام خواب، دارید؟
چه زمانی و چگونه درد شروع شد؟
آیا زمانی هست که درد بدتر شود؟
شدت درد مربوط به دندان پوسیده در زمانهای مختلف روز متفاوت است. اغلب فرد متوجه میشود که درد در هنگامی که دراز میکشد یا هنگام اوایل صبح بدتر میشود. با وجود اینکه این نوع نوسان در دردهای مربوط به پوسیدگی دندان دیده میشود، عدم وجود این تغییر در الگوی درد دندان، احتمال درد مربوط به پوسیدگی دندان را از نفی نمیکند.
ارزیابی کامل همه وضعیتهای ذکر شده باید توسط دندانپزشک انجام شود. تشخیص و برنامه درمانی تنها پس از انجام بررسی توسط متخصص میتواند انجام شود. این کار معمولاً شامل بررسی بالینی، پرتوی ایکس از دندان یا ناحیه مورد نظر یا کل فک بالا یا پایین میشود. پزشک ممکن است چند آزمایش دیگر نیز ازجمله آزمایشهای پالپ زنده/حیات پالپ، نفوذ رنگ، و غیره برای بررسی زنده بودن دندان انجام دهد.
آیا درد پیوسته است یا متناوب؟
گاهی اوقات شدت دندان درد دائماً تغییر میکند. ممکن است گاهی اوقات در زمان مشخصی از روز یا هنگام خوابیدن، شدیدتر شود درحالیکه در زمانهای دیگر درد ممکن است اصلاً وجود نداشته باشد.
درد تیر کشنده اغلب در مواردی احساس میشود که یک عامل آسیبشناسی زیربنایی، ممکن است با دندان مرتبط باشد. این از آبسه خفیف یا گرانولوم تا آسیبهای دیگر فک میتواند متفاوت باشد. پرتوی ایکس از دندان معمولاً برای تشخیص آسیبشناسی استفاده میشود.
آیا درد در حال جویدن مواد داغ یا سرد افزایش مییابد؟
فرد ممکن است متوجه شود درد در هنگام گاز زدن غذا با سمت آسیب دیده دهان، بدتر میشود. این ممکن است در دندان عفونی یا شکسته اتفاق بیفتد.
تشخیص
زمانی که درد شروع شده در تشخیص صحیح علت آن بسیار مهم است.
اگر درد در حال جویدن یک غذای سفت، یا پس از هرگونه آسیب شروع شده باشد (مثلاً آسیب ناشی از زمین خوردن)، ممکن است نشان دهنده احتمال شکستگی یا ترک در دندان، ساختارهای پیرامون آن، و یا در پرشدگی یا پروتز مرتبط با آن باشد. اگر دندان آسیب دیده پیش از این پوسیده است، ممکن است به پالپ دندان (مغز دندان) ضربه واردشده باشد.
درمان
آسیب یا جراحت به دندان با کمک پرتوی ایکس و معاینه بالینی توسط دندان پزشک ارزیابی میشود. بسته بهشدت شکستگی، ممکن است دندان نیاز به پرشدگی ساده، درمان ریشه، یا حتی کشیدن داشته باشد.
معمولاً مسکن میتواند مشکل اولیه را حل کند اما مراجعه به دندانپزشک کمک میکند از آسیبهای بعدی و عفونت به دندان آسیب دیده پیشگیری کند. اگر خونریزی مربوط به بافتهای اطراف وجود دارد سعی کنید ناحیه را با پنبهای که در محلول ضد عفونی کنندهای مانند بتادین یا ساوالن استریلیزه شده است تمیز کنید یا کمپرس یخ بر روی آن بگذارید.
دندان درد مزمن که حاد میشود
اگر درد دندان مبهم باشد و ناگهان بدتر شود فرد باید احتمال ظاهر شدن مجدد یک آسیب پالپ مزمن (که تشدید حاد التهاب مزمن پالپ نیز خوانده میشود) یا آسیب لثه دندان (تشدید حاد التهاب مزمن لثه) را در نظر داشته باشد.
درمان
اگر دندان عفونی شده باشد، توصیه دندانپزشک معمولاً از پوشش پالپ تا درمان ریشه میتواند متفاوت باشد. با این حال اگر ساختار دندان در چنین مواردی شکسته یا بریدهشده باشد پست و کور (post & core) همراه با درمان ریشه یا کشیدن آن، ممکن است در نظر گرفته شود.
منبع : 5040